آب، اقلیم و محیط‌زیست

دبیر ستاد توسعه فناوری‌های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط‌زیست ضمن بازدید از پارک علم و فناوری استان زنجان، طی نشست مشترکی با حضور دکتر مرادخانی، رئیس پارک، دکتر هاشمی، معاون پژوهش و فناوری پارک و دکتر ربیعی رئیس بنیاد ملی نخبگان استان زنجان، چالش‌های حوزه آب و محیط‌زیست استان زنجان را بررسی کردند و راهکارهای فناورانه حل این چالش‌ها را به اشتراک گذاشتند. در پایان این نشست به‌منظور تسهیل گری و تسریع حل چالش‌ها با راهکارهای فناورانه مقرر شد اقدامات اجرایی لازم انجام شود.

دکتر ابراهیمی که به دعوت انجمن علوم خاک ایران برای شرکت در شانزدهمین کنگره علوم خاک ایران به زنجان سفر کردند، در ادامه نشست با مسئولین حوزه فناوری استان، از واحدهای فناور مستقر در پارک علم و فناوری زنجان که در حوزه ستاد فعالیت دارند، بازدید کردند.

در ادامه این سفر یک‌روزه، دکتر ابراهیمی به عنوان سخنران افتتاحیه کنگره علوم خاک ایران عنوان کردند: رویکرد معاونت علمی و فناوری در حمایت از کنگره‌ها و رویدادهای دانشگاهی و علمی، خروجی محور است. رویدادی که منجر به یک محصول و یا فناوری گردد که بار مصرف آب‌وخاک و همچنین آلودگی آن‌ها را کاهش دهد، موردحمایت معاونت و ستاد قرار می‌گیرد چرا که برای مثال بالغ‌بر 90 درصد از منابع خاک ما در مناطق نیمه‌خشک، خشک و بسیار خشک و تنها کمتر از 10 درصد خاک ما در مناطق مرطوب و حاصلخیز قرار دارند.

دبیر ستاد در ادامه برخی از مسائل و چالش‌های بحرانی حوزه خاک را برشمردند و عنوان کردند ما در مسائلی همچون پیوستگی مدیریت جامع حوزه آبخیز از بالادست، میان دست و پایین‌دست و پیوستگی خاک در این عرصه و زنجیره نیاز به راهکار، مقاله و تولید دانش داریم. چالش‌های جهانی همچون تغییر اقلیم و مشکلات گردوغبار که منشأ آن در کشورهای اطراف هست ولی تأثیر خود را بر جمعیت ما گذاشته، به‌گونه‌ای که طبق پیش‌بینی‌ها براثر خشک شدن تالاب‌ها و اراضی منطقه بین‌النهرین تا دو سال آینده جمعیت بیشتری با پدیده گردوغبار مواجه خواهند شد، از مسائل اساسی به‌حساب می‌آید.

ایشان همچنین بیان کردند طبق بررسی که انجام شد تنها 19 شرکت از مجموع 4500 شرکت دانش‌بنیان در حوزه خاک فعالیت دارند که عمده این شرکت‌ها نیز در حوزه کودهای زیستی هستند. ما باید به مسائلی فراتر از سازمان کار، جذب پرسنل و یا اعتبار بپردازیم؛ مسائلی همچون فرهنگ، فرصت، بستر و دانش خاک، حفظ خاک و جلوگیری از آلودگی خاک، استفاده از خاک برای تولید و اشتغال را باید موردتوجه قرار دهیم. البته تولید و رشد اقتصادی باید حتی با نگاه حفظ منابع صورت گیرد. عدم ورود دانش و فناوری به حوزه خاک باید بررسی شود و باید خاک را در یک زنجیره ببینیم.

یکی از مهم‌ترین مسائل استان زنجان که میزبان این کنگره هست، آلودگی آب و خاک ناشی از صنایع و معادن است. در این استان حدود 4 موضوع از 7 چالش مهم اولویت‌دار در نقشه جامع علمی کشور پررنگ هستند. باید ببینیم چند تا از خروجی‌های این کنگره در راستای حل این چالش‌ها کاربرد دارد.

دکتر ابراهیمی در ادامه با توجه به انتشار قانون خاک بیان کردند چرا باید بعدازاین همه‌سال قانون خاک آماده و ابلاغ شود و اینکه آیا این قانون تمامی مشکلات ما را حل خواهد کرد؟ پارامترهای ذکرشده در این قانون و وظایف تعیین‌شده برای دستگاه‌های ذی‌ربط چقدر در پایداری تولید ما می‌تواند تأثیرگذار باشد؟

طرح آناتولی در کشور همسایه یک هشدار برای دانشمندان و متولیان حوزه محیط‌زیست ماست. چراکه درصد عمده­ای از حق آبه مصرح منطقه بین‌النهرین دیگر وارد این منطقه نخواهد شد. فقط در یک مورد سدی که در آینده نزدیک در قالب این طرح افتتاح خواهد شد با حجم چند میلیاردی توانایی ذخیره آب را دارد و تهدیدی جدی برای مناطق پایین دست محسوب می شود.

در ادامه برای معرفی اولویت‌های ستاد توسعه فناوری­های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط‌زیست بیا ن کردند با مراجعه به وب‌سایت و مطالعه سند مصوب ستاد، می‌توانید از مسائل موردحمایت و تأکید ستاد برای تعریف طرح‌های پژوهشی و یا حتی پایان‌نامه مطلع شوید. به‌تازگی نیز دومین فراخوان حمایت از پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی ستاد ارائه شد که ستاد بر اساس اولویت‌های اعلام‌شده در فراخوان از پایان‌نامه‌هایی که در این موضوعات منجر به تولید دانش و فناوری می‌شوند حمایت خواهد کرد.

در پایان این سفر کاری، با همراهی دکتر ربیعی رئیس بنیاد ملی نخبگان زنجان از واحدهای فناور مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تحصیلات تکمیلی بازدید کرده و راهکارهای ارتقای سطح فناوری و همچنین توسعه بازار و کسب‌وکار این واحدها را بررسی نمودند.