آب، انرژی و محیط‌زیست

به گزارش پایگاه خبری محیط زیست ایران، آلودگی آب با ترکیبات نفتی یکی از مهم ترین معضلات محیط زیستی در کشورهای نفت خیز است و می تواند تاثیرات نامطلوبی بر سلامت انسان و محیط زیست بر جای بگذارد.

بر اساس مطالعات انجام شده، سالانه بیش از دو میلیون تن فاضلاب نفتی در پالایشگاه های نفت کشورهای خاورمیانه و اتحادیه اروپا تولید می شود. تخلیه این فاضلاب ها به محیط زیست سبب بروز معضل اکولوژیکی در سراسر جهان شده است.

به همین دلیل استفاده از روش های بهینه و کارآمد برای تصفیه پساب های حاوی مواد نفتی ضروری است. تاکنون روش های متعددی برای تصفیه آب و جداسازی آلودگی های نفتی پیشنهاد شده است؛ ولی اکثر این روش ها به دلیل کارایی محدود و اثربخشی کم، ایجاد لجن زیاد، نیاز به افزودن مواد شیمیایی، پرهزینه بودن، نیاز به پیش تصفیه و ... به عنوان یک روش کارآمد محسوب نمی شوند.

برای تصفیه کارآمد فاضلاب نفتی نیاز به جاذب های ارزان و در دسترس است. برای تولید این نوع جاذب ها، تلاش های زیادی صورت گرفته است. مواد جاذب آلاینده های نفتی به سه دسته کلی جاذب های آلی طبیعی (گیاهی)، جاذب های معدنی و جاذب های آلی سنتزی تقسیم می شوند. کاه، چوب ذرت، پوسته بادام زمینی، فیبر چوب، تورب ساخته شده از خزه پوسیده و باگاس نیشکر از جمله جاذب های گیاهی هستند.

این مواد دور ریز می توانند به کاهش آلودگی نفتی کمک کنند و همچنین استفاده از آن ها می تواند آلودگی ناشی از سوزاندن و دفع آن ها را نیز کاهش دهد.

با توجه به این مسئله، پژوهشگران در یک مطالعه از جاذب پوست برنج به عنوان یک جاذب آلی برای حذف آلودگی نفتی استفاده کردند.

برای انجام این مطالعه، در ابتدا با استفاده از آنالیز طیف سنجی، ترکیب شیمیایی پوست برنج تعیین شد و سپس آزمایشات جذب با استفاده از محلول های آزمایشگاهی حاوی نفت انجام گرفت. 

در این مطالعه شرایط بهینه جذب با تغییر فاکتورهای موثر بر جذب شامل pH، غلظت اولیه آلوده کننده، زمان تماس و مقدار جاذب بر میزان جذب در سطوح مختلف بود، مورد بررسی قرار گرفت و میزان جذب نفت تعیین شد.

نتایج این مطالعه نشان داد که با افزایش زمان تماس، راندمان جذب افزایش می یابد. جذب نفت توسط جاذب پوست برنج در بازده زمانی ۱۱ دقیقه بیشترین مقدار بود و با کاهش pH، میزان جذب برای نفت افزایش یافت.

نتیجه بررسی اثر تغییر غلظت اولیه نفت نشان داد که درصد جذب در تمامی حجم ها اختلاف معنی داری با یکدیگر نداشتند و در تمامی حجم ها بالاتر از ۵۲ درصد بود. همین طور در رابطه با میزان جاذب، با افزایش میزان جاذب، میزان جذب افزایش یافت.

بررسی های این مطالعه حاکی از آن است که  پوست برنج کارایی بالایی در جذب نفت از پساب دارد و می تواند در تصفیه فاضلاب های صنعتی، مورد استفاده قرار گیرد.

در انجام این تحقیق محمد هادی ابوالحسنی، نیلوفر پیرستانی و فهیمه طهماسبی؛ پژوهشگران گروه محیط زیست دانشگاه آزاداسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) با یکدیگر مشارکت داشتند.

یافته های این مطالعه بهار سال جاری، به صورت مقاله علمی با عنوان «بررسی کارایی جاذب آلی پوست برنج در جذب آلودگی های نفتی از آب» در نشریه علمی پژوهش های محیط زیست منتشر شده است.