آب، انرژی و محیط‌زیست

به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، مصرف آب در بخش کشاورزی موضوعی است که همواره با چالش مواجه است. بسیاری برای مصرف آب در این بخش رقمی حدود 90 درصد را مطرح می‌کنند اما تحقیقات و محاسبه‌های میدانی بازگوکننده مطلب دیگری است.

فریبرز عباسی رئیس موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی درباره این موضوع بیان کرد: اعداد و ارقام متفاوتی درباره آب مصرفی در بخش کشاورزی وجود دارد؛ بنابراین موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی فعالیت‌های تحلیلی خوبی ظرف دو سال گذشته روی این موضوع انجام داد. تا میزان و حجم آب مصرفی در بخش کشاورزی مشخص شود. بررسی‌های تحلیلی در موسسه به چند روش مختلف تا امروز ادعای مصرف 90 درصدی آب در بخش کشاورزی را رد می‌کند.

عباسی ادامه داد: مصرف آب در این بخش حدود 70 درصد است. البته اختلاف‌نظر در این زمینه مربوط به روش محاسبه و مبنای کار نیست چون داده‌هایی که برای تحلیل استفاده می‌شود با داده‌های وزارت نیرو یکی است. اختلاف در تلفاتی است که در این بخش در نظر گرفته می‌شود و در عمل نیز این آب به این بخش تعلق نمی‌گیرد.

وی در بخش بعدی سخنان خود به بهره‌وری به‌عنوان یکی از شاخص‌های مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی اشاره کرد و گفت: بهره‌وری از 10 سال گذشته تاکنون روندی صعودی در کشور داشته و از حدود 0.8 به 1.45 کیلوگرم بر مترمکعب افزایش پیداکرده است. بدین معنا که میزان بهره‌وری در هر سال حدود 45 گرم بر مترمکعب رشد را تجربه کرد. رقمی که در برنامه توسعه کشور پیش‌بینی‌نشده است. این در حالی است که حجم آب مصرفی از 15 سال گذشته ثابت بوده و همان 70 درصد را شامل می‌شود. این نشان می‌دهد که یک افزایش نسبی را در تولیدات کشاورزی در این سال‌ها داشتیم. راندمان آبیاری نیز یکی از شاخص‌های دیگر در خصوص مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی است. راندمان آبیاری در حدود 30 سال گذشته مستمر رصد شده و دو دهه گذشته روند صعودی داشته و از 30 درصد از اوایل دهه 70 به حدود 44 درصد رسیده است.

این عضو کارگروه آب ستاد توسعه فناوری‌های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط‌زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری همچنین بیان کرد: ثابت نگاه‌داشتن مصرف آب و افزایش عملکرد همه نتیجه راهکارهایی که در چند سال گذشته به همت کشاورزان و توسط نهادهای مرتبط به کار گرفته‌شده است و درنهایت روند شاخص‌های مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی مثبت ارزیابی شود.

عباسی با بیان اینکه در این زمینه فعالیت‌های فناورانه از ارکان اصلی این اقدام بوده است، ابراز کرد: بحث تجهیز و نوسازی اراضی یکی از اقداماتی است که در برنامه‌های توسعه همواره مدنظر بوده و دنبال می‌شود. تجهیز و نوسازی اراضی حدود 2 هزار مترمکعب در هکتار صرفه‌جویی در مصرف آب را به دنبال دارد. این یک راهکار زیربنایی به مراحل انتهایی خود نزدیک بوده و یکی از دلایل کاهش مصرف آب است.

وی توسعه روش‌های نوین آبیاری را از دیگر اقدامات برای افزایش راندمان آبیاری دانست و گفت: در بحث هوشمند سازی روش‌های نوین آبیاری و مصرف آب نیز اقدامات خوبی آغازشده است و با ادامه آن شاهد اثربخشی بیشتر آن می‌شویم. همچنین توسعه گلخانه‌ها در کشور نیز امری مؤثر در افزایش تولید و کاهش مصرف آب است.

عباسی همچنین درباره اقدامات ستاد توسعه فناوری‌های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط‌زیست معاونت علمی و فناوری بیان کرد: حمایت از پروژه‌های فناورانه در ستاد اقدامی راهگشا در این زمینه است؛ زیرا با عملی شدن هر یک از این طرح‌های فناورانه گامی روبه‌جلو برداشته می‌شود و جریانی جدید در اکوسیستم فناوری های آب ایجاد می شود. افزایش بهره‌وری، افزایش راندمان و افزایش تولید همه و همه نتیجه حمایت‌های این‌گونه و هماهنگی و برنامه‌ریزی نهادهای مختلف است.