آب، انرژی و محیط‌زیست

طرح حفاظت از تالاب‌های ايران از سال ۱۳۸۴ به عنوان پروژه مشترک سازمان حفاظت محيط‌زيست و برنامه عمران ملل متحد آغاز به کار نموده است. این طرح نمونه‌ای از تلاش‌های صورت گرفته در راستای ارتقای مدیریت تالاب‌ها در کشور ایران به شمار می‌رود كه بر استقرار مديريت زيست‌بومی در سطوح ملی و محلی، فضای مناسب برای مشارکت ذی‌نفعان و تدوين و اجرای برنامه‌های مديريت جامع برای تالاب‌های مهم كشور تمركز نموده است. اين برنامه‌های مديريت در قالب یک فرایند مشارکتی و با هدف هم­‌افزایی بین پروژه‌های توسعه­‌ای و اقدامات حفاظتی در سطح حوضه آبریز تالاب­‌ها تدوین می­‌شوند و وظایف هر یک از نهادهای دولتی و غیردولتی در حفاظت از تالاب را هم‌راستا با شکل­‌گیری توسعه پایدار در سطح حوضه مشخص می­‌نمایند. در این بین علاوه بر پرداختن به موضوعات مختلف نظیر حفاظت از تنوع زیستی، معیشت جوامع محلی، اطلاع­‌رسانی و آگاه‌سازی عمومی، مدیریت منابع آب و خاک با هدف تأمین حق­آبه تالاب­‌ها مورد توجه ویژه قرار می­‌گیرد. در همین راستا با توجه به سهم قابل توجه بخش کشاورزی از منابع آبی حوضه، موضوع الگوسازی مشارکت مردم در احیا تالاب­‌ها و استقرار كشاورزی پايدار در مناطق تالابی از طريق مشاركت ذي‌نفعان و سازمان‌هايی مانند جهاد كشاورزی از اهمیت خاصی برخوردار است.

اجرای موفقيت آميز طرح‌های نمونه كشاورزی پايدار توسط طرح حفاظت از تالاب‌های ايران در سال‌های اخير، مقدمات شروع پروژه جديدی با نام  «الگوسازی مشارکت جوامع محلی در احیای دریاچه ارومیه» را از سال ۱۳۹۳ در حوضه آبریز دریاچه ارومیه و در روستاهای پایلوت از استان‌های آذربایجان شرقی و غربی فراهم آورد. این پروژه تاکنون با تحت پوشش قرار دادن اراضی کشاورزی و باغات ۱۳۰ روستای حوضه آبریز دریاچه ارومیه، فضای مناسبی را برای مشارکت جوامع محلی، دستگاه‌های دولتی محلی و سازمان‌های مردم نهاد در فرایند احیای دریاچه ارومیه فراهم کرده است و همانند کمربند سبزی در اطراف دریاچه ارومیه در حال اجرا است.

دومین جشنواره «ایده‌ها و محصولات نوآورانه با تأکید بر جلب مشارکت مردم در حفاظت و احیای تالاب‌های کشور» در چهار روز متوالی و در دو بخش رویداد استارتاپی و دریافت ایده  برگزار می‌گردد. این جشنواره با در نظر گرفتن اهداف مختلفی از قبیل شناسایی نوآوران و مخترعان و حمایت از آنان، شناسايی و ترويج روش‌های اصلاح الگوی مصرف منابع طبیعی و آب، تعامل بيشتر با فرهيختگان و پژوهشگران موضوع مشارکت‌های مردمی در حوزه‌های محیط‌زیست، منابع آب و کشاورزی در راستای کاربرد نتايج پژوهش‌ها در حل مشکلات موجود، ایجاد بستر تجاری‌سازی طرح‌های نوآورانه و فناوری‌های نوین، آگاهی بخشی از برنامه‌ها و اقدامات احیای تالاب‌ها و اثرات محیط‌زیستی، اقتصادی و اجتماعی خشک شدن دریاچه‌ها و تالاب‌ها و کمک به تاسیس و تقویت شرکت‌های دانش بنیان برگزار می‌گردد. امید است  برگزاری جشنواره منجر به تولید ایده‌ها و محصولات نوآورانه در راستای احیای دریاچه‌ها و تالاب‌های کشور گردد.

قابل ذکر است، محورهای جشنواره  نیز با در نظر گرفتن اولویت‌های اجرایی دستگاه‌ها و نهادهای دولتی و غیردولتی تعیین شده است که شامل فناوری‌های نوین در احیای تالاب‌ها و دریاچه‌های کشور، راهکارهای ارتقای مشارکت مردم برای حفاظت از تالاب‌های کشور، شناسایی زنجیره‌های ارزش مؤثر بر بهبود اقتصاد خانوار روستایی، مدل‌های پایدار بهره‌برداری خردمندانه از منابع حیاتی تالاب‌های کشور، راهکارها و شیوه‌های نوآورانه کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی، طبیعت‌گردی و گردشگری جامعه محور و مؤثر بر احیای تالاب‌ها و دریاچه‌های کشور، پرداخت برای خدمات اکوسیستمی و طرح‌های کسب و کار مناطق تالابی، راهکارهای نوآورانه مدیریت فعالیت‌های کشاورزی با هدف ارتقای بهره‌وری و پایداری محیط‌زیست، راهکارهای مشارکتی سازگاری با تغییر اقلیم و افزایش تاب‌آوری محیط، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در بهینه‌سازی منابع تالاب‌ها و کاهش مصرف انرژی و راهکارهای نوین مدیریت پسماند و بازیافت نهاده‌های مصرفی در کشاورزی می‌شود.