آب، اقلیم و محیط‌زیست

آیا هنوز هم باید منتظر وقوع حوادث بحران زا از سیل باشیم؟

آیا دیر نشده در مدیریت منابع آب کشور به روشهای سنتی تجدید نظر کنیم و با بکارگیری مدیریت جامع و یکپارچه در حوزه های آبخیز این همه منابع آب را در بالادست و حوضه های میانی کنترل و ذخیره سازی آن در تعادل بخشی آبخوانها، در مصرف برای تولید در فصول خشک و ..... صورت گیرد؟

نخبگان کشور هم مثل اینکه مات شده اند و تجربه تلخ ۲۰ سال بحران خشکسالی دهه های۸۰ و ۹۰ را و خسارات سیل دو سال اخیر را فراموش کرده و بی تفاوت از کنارش رد می شوند.

خسارت وارده شامل اول از دست دادن بخش قابل توجهی از منابع آب کشور، دوم سرمایه عظیمی به نام خاک را از دست داده ایم، سوم سرمایه های ملموس و غیرملموسی که مستقیما از جامعه از دست رفته و در محاسبات سازمان ملی مدیریت بحران به حساب نمی آیند، چهارم خسارات اجتماعی که در اثر سیل بوجود می آید و در هیچ محاسباتی به آن اشاره نمی شود، پنجم خسارات و تلفات ملموسی که مدعی مطالبات را دارد و همین اعداد و ارقامی است که در واحدهای مسئول از جمله سازمان ملی مدیریت بحران مورد توجه و برآورد قرار گرفته و معمولا ثبت هم می شود. و حتی موارد دیگری که ممکن است در حال به ذهن نیامده باشد و به این موارد اضافه شود.

سیل را باید در منشا کنترل و از همه منافع آن به جای این همه خسارت و تلفات استفاده نمود. 

سرمایه های ملی و اعتبارات عمومی را بایستی از حالت گوشت قربانی خارج و یک کار اساسی بر اساس دانش روز مدیریت جامع و یکپارچه حوزه های آبخیز شروع کرد. تا کی اینگونه نظاره گر و منتظر وقوع این همه حوادث ناگوار باشیم؟ 

لذا بایستی در نظام برنامه ریزی و اجرایی تجدید نظر شده و برنامه های دانش بنیان با مدیریت جامع و یکپارچه سرزمین و منابع زیستی و طبیعی و آمایش منطقه ای مبتنی بر آمایش حوزه های آبخیز را جایگزین نمود. شش برنامه تا کنون در جمهوری اسلامی ایران و بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی تدوین و تصویب شده است که روح حاکم بر همگی نظام بخشی برنامه ریزی بوده است. امیدواریم از الان دست برای برنامه هفتم توسعه به کار شده و برنامه ای جامع و دانش بنیان با رعایت اصول فوق تهیه و تدوین شود، تا این همه بحران در کشور ایجاد نشود و نیز از فرصت طبیعی ایجاد شده حداکثر بهره برداری و بهره وری صورت گیرد.

دکتر پرهمت

دبیر کارگروه آب ستاد توسعه فناوری های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست